Ang paghimo o pagsubay ug bag-ong dalan dili lalim.
Usa ka adlaw gisubay nako ang Mal gikan sa dam, pataas - sugat sa sulog. Ang mga tawo nga nakakita nahibulong. Kinsa kana? Ngano nga diha man siya niagi? Unsa may iyahang tuyo ug wala man siya muagi sa dalan nga ginasubay sa kadaghanan. Ahh, kon dili na NPA, lagmit usa kana ka sundalo o espiya sa sundalo! O di kaha usa ka tao nga nalisuan sa maayong panghunahuna. Naa bay tawo nga sakto sa panghunahuna nga mag suroy suroy anang lugar nga delikado? Ka arisgado ra!
Sa mga yanong lumulupyo, ako murag usa ka lamat - kahibulongan, kataw-anan o dili kaha kahadlokan (basin mangangayaw!).
Niabot ako sa punto nga lalom ang Mal mao nga nakahukom ako nga sa mama na lang magsubay. Apan ang dalan siut ug hadlokan ko ug bitin. Bahala na ug usa ka dakong panon sa NPA ang makit-an - ayaw lang ang gamay nga banakon (Philippine cobra)! Busa gitan-aw nako ang akong GPS ug nakahukom nga mubalik na lang. Gitumbok nako ang tumoy sa barangay Dongan Pekong nga wala kaayoy tawo ug didto mitungas ako ug bundo ug nakabalik sa dalan nga muagi sa tunga sa barangay, balik unta sa farm.
Ang mga tinan-awan ug mga pangutana sa mga tawo kanako makahimout apan wala nako ikahibulong. Kon ikaw adunay kadasig nga makat-on ug makasinati sa usa ka hut-ong sa katawhan, usahay matag-anan nimo ang dagan sa ilahang panghunahuha ug pagtoo, ang ilahang mga pangag-pas ug ang ilahang kahadlok bisan gani ang ilahang mga kagustohan ug mga panginahanglan. Dili sayon apan mahimong mahitabo. Gani, kon gamitan nimo ug matematika (stochastic/statistical methods), mas dali sabton ug bana-banaon ang panghunahuna, tumong ug kalihokan sa usa ka hut-ong kay sa usa ka buok.
Mao nga ako nagatuo nga dako ang kahigayonan nga walay mupasipala kanako sa akong paglatagaw sa Mal. Pero, sigon usab sa statistics, adunay mga anomalies/aberrations (nga ginatawag ug "outliers" nga layo ra sa "normal curve" ) sa usa ka hut-ong. [Ang mga outliers panagsa ra mahitabo (sa yanong hut-ong, ubos ba sa 5%). Apan kon ang mao nga panghitabo, dako ug kadaot nga ikadulot, kini dapat pangandaman (mao kana ang hinungdan sa Taurus 1911 ug duha ka spare clips sa bulsa sa akong Camelbak hydration pack)].
Saylo sa barangay, nitipas na usab ako sa dalan. Nakahukom ako nga manglaktod paingon sa Savoy (ilaha ni Joan). Katubhan, kamanggahan, kabugangan (shrubs) - hangtod nga nawala ang dalan ug napalgan nako ang akong kaugalingon sa tunga sa labong nga mga kabugangan nga lisod kaayo baktason kay wala koy dalang lagaraw/machete. Walay pulos ang akong KaBar knife - angay gyud machete! Siguro kon wala pa koy GPS, basin nagatuyok-tuyok na ko didto hangtod nga nakuyapan ko sa kaiinit. Udtong tutok kadtong panahuna. Sigon sa tudlo sa GPS, gisuot nako ang tunokon, siut nga kawayanan/kakahoyan hangtod nakaabot ko ug labong nga kakugnan - tugwayanan sa mga hayop, mga uma ug sa katapusan - Barangay Savoy!
Ang pagtulon-an mao kini: Dili gayod lalim nga dili ka musubay sa dalan. Ikaw dili masabtan sa uban, makaagi ko ug kakuyaw, tumang kalisud, ug sa taas nga panahon, ikaw mag-inusara lamang.
Ang kadaghanan, musubay gayod sa dalan, dili lamang tungod kay mas sayon magsubay sa dalan kauban ang kadaghanan, apan tungod usab sa instinct sa tawo nga naumol sa iyahang hunahuna sulod sa pipila ka milyon ka tuig. Ang instinct nga muduyog sa kalihokan ug gusto sa kadaghanan. Mao nga kita mupuyo ug musunod uban sa kadaghanan, magminyo, manganak, ug musagop ug tinuhoan (religion) sa atong mga ginikanan. Mao kana ang gahum sa INSTINCT. Ambot unsay Binisaya ani nga pulong.
Instinct. Mao kana ang ginasunod sa mga hulmigas, buyog ug lawa-lawa sa ilahang paghimo sa ilahang mga tagsa-tagsa ka puloy-anan ug katilingban. Mao kana ang hinungdan nga walay kausab sa ilahang kahimtang sa sulod miaaging pipila ka libo sa tuig.
Apan lahi ang tawo. Dili tanang tawo musunod sa Instict. Adunay pipila nga mga "outliers", dili mga normal - kadtong wala nagasubay sa dalan sama kanako.
Neil, 31Nov 2011
------------------------------------------------------------------
